Stikstof: samen oplossen
Stikstofvervuiling is een actueel en gevoelig onderwerp. Als beheerder in drie duingebieden met de beschermingsstatus Natura 2000, zijn wij afgelopen week door diverse media gevraagd om de effecten van stikstofneerslag te duiden in woord en beeld. Graag delen wij ook meer met u.
Als water en natuurbeheerder zien we al meer dan 35 jaar de daadwerkelijke gevolgen van de stikstofdepositie in de duinen. En er is al veel goeds gebeurd als het gaat om het verminderen van stikstofuitstoot. Waar Meijendel, Berkheide en Solleveld in de jaren ‘90 nog 40 kg per hectare kregen te verwerken, is dat nu de helft. Dit resultaat is bereikt door inzet uit alle sectoren. De landbouw, industrie en het verkeer zijn minder gaan uitstoten. Die reductie is de afgelopen tien jaar echter grotendeels gestagneerd.
Impact en restopgave
Voor de gezondheid en de biodiversiteit moet de uitstoot van stikstof verder omlaag om de neerslag te verminderen. Drinkwaterbedrijven weten uit onderzoek wat hun natuur- en waterwingebieden aan stikstofneerslag aankunnen. Op verzuurde grond krijgen vooral grassoorten, brandnetels en bramen de overhand. Die laten onvoldoende ruimte over voor talrijke kleine soorten zoals diverse kruiden. Die hebben juist de duineigen voedselarme omgeving nodig, licht en ruimte.
Met name op noordhellingen van duinen zijn de effecten van stikstofneerslag goed zichtbaar. Op deze vochtige, koele locaties zijn de ontkiemomstandigheden optimaal, maar door de vergrassing zien we slechts 20 soorten waar we er 50 tot 60 mogen verwachten. Instandhouding en versterken van de waarden van de gebieden is onze opdracht als natuurbeheerder. Dus wij zien liever bijzondere soorten terugkeren dan verdwijnen. Bovendien heeft de natuur intrinsieke waarde en weet niemand welke planten belangrijk zijn voor de medicijnen van morgen.
Effecten beperken
In de duinen proberen we daarom de effecten van stikstofdepositie zoveel mogelijk te reduceren met beheermaatregelen zoals begrazing, maaien en herstelwerkzaamheden. Daarmee hebben we al veel bereikt, maar ook dat heeft een grens. Van ‘meer beheren’ wordt het gebied niet beter. Daarnaast werkt Dunea samen met andere partners in Nationaal Park Hollandse Duinen aan een ruimtelijke oplossing om de effecten van stikstofneerslag te beperken: bufferzones. Als we buiten de duinen natuur en groen weten uit te breiden, ontstaat er een beschermende ‘buffer’ rond de kwetsbare duinen. Dit heeft twee voordelen: meer natuur en meer groene ruimte voor de groeiende bevolking om van te genieten.
Veel vervuilingsbronnen
Onderzoek van het RIVM toont aan dat de neergeslagen stikstof op onze duingebieden uit veel bronnen komt en voornamelijk van ver. Een belangrijk gegeven in het streven naar minder uitstoot richting de duinen. Onder leiding van de Provincie Zuid-Holland zijn de verschillende partijen, Nationaal Park Hollandse Duinen en Dunea met elkaar in gesprek over oplossingen.
Om de biodiversiteit te behouden en te bevorderen moeten we meer doen. Het stikstof probleem is groter dan wij alleen aan kunnen en daarom moeten we in de regio samen met de landbouw, maar zeker ook met de scheepvaart en de industrie aan de slag. Zonder tegenstellingen te vergroten, maar juist door samen sterker te zijn voor natuur én economie.