Dossier duurzaam watergebruik

1. Waarom is het belangrijk dat we bewuster omgaan met water? 

Nederland moet vraag en aanbod opnieuw op elkaar afstemmen 
“De bevolking groeit en het aantal perioden van langdurige droogte neemt toe. Er valt nog steeds voldoende regen, maar als de eerste reflex blijft om dit zo snel mogelijk naar zee af te voeren, gaat er waardevol zoet water verloren als bron voor landbouw, industrie en drinkwaterproductie.” 

Hoe beter Nederland gehydrateerd blijft gedurende het jaar: 

• Hoe minder snel er bij droogte naar de kraan of tuinslang wordt gegrepen; 
• Hoe minder groot de kans dat een drinkwaterbedrijf tegen de grenzen aanloopt van voorraad, onttrekkingsvergunning of distributiesysteem. “Een heel net uitleggen op een enorme piekvraag van 1 of 2x per jaar is niet wenselijk. Niet vanwege de investeringen en niet vanwege de waterkwaliteit (meer stilstand de rest van het jaar). Voor Dunea ligt de zorg bij de rivier: lage rivierafvoer in de zomer geeft minder verdunning en daarmee hogere concentraties van stoffen. Het is één van de redenen voor Dunea om extra bronnen te (onder)zoeken. Met een multi-bronnenaanpak worden we minder kwetsbaar.”
• En hoe langer het goed blijft gaan met de waardevolle natuur- en waterwingebieden in Nederland. 

Het is duurzaam 
“Drinkwater uit de kraan is een duurzaam product. Het enige dat duurzamer is, is er minder van gebruiken. Productie en distributie kost energie en grondstoffen, maar afvalwater ophalen en zuiveren ook. Beperk je waterverbruik, dan bespaar je water, grondstoffen en energie in de hele waterketen.” 
 

2. Wat moet er anders in het watergebruik van huishoudelijke en zakelijke afnemers?

“Voor duurzamer waterverbruik moet verspilling worden voorkomen; bewust en onbewust. Ook moeten we gebruik van regenwater en hergebruik van kraanwater serieuzer gaan nemen.” 

Bewust van verbruik 
Drinkwater wordt vaak gedachteloos gebruikt, maar is de moeite waard om van te genieten. “Drinkwater is waardevol. En als je je daarvan bewust bent, ben je je er ook sneller bewust van wanneer je het verspilt. Dat gaat van de kraan dichtdraaien tijdens het tanden poetsen, tot aan gebruik van water van drinkwaterkwaliteit voor het koelen van datacenters.” 

Onbewuste besparing
In de laatste decennia al heel wat kraanwater bespaard door zuiniger installaties en nieuwe generaties huishoudelijke apparaten. Klanten hebben bij de aanschaf éven stil gestaan en vervolgens jarenlang onbewust minder verbruikt. “Zo hebben wij jarenlang ons productieniveau gelijk kunnen houden, terwijl de bevolking groeide. Nu lukt dat niet meer: het tempo van bevolkingsgroei wordt te groot en het verbruik per persoon stagneert. We hebben daarvan geleerd: als het gaat om waterbesparing kun je vertrouwen op techniek.” 

Duurzaam & zorgeloos 
Gemiddeld gebruikt een persoon 119 liter per persoon per dag, dus ongeveer 43.000 liter per jaar. Toilet en douche vragen het meeste water, maar niet perse van drinkkwaliteit. Vernieuwingen daar hebben dus het meeste effect. Met een technische waterbesparende oplossing hoef je je niet steeds af te vragen of je waterverbruik wel duurzaam is. Zo blijft zorgeloos genieten van water mogelijk.  

3. Wat doet Dunea om bewust waterverbruik te stimuleren? 

“We weten niet precies hoeveel drinkwaterverbruik bedrijven en huishoudens verder zouden kunnen en willen besparen, maar pas als de mogelijkheden helder zijn en beschikbaar, kunnen klanten, gemeenten en projectontwikkelaars daarin een afweging maken. Dat willen wij op weg helpen.” 

Natuurlijk geeft Dunea tips over bewust watergebruik; waar is het mogelijk waterverbruik te beperken en hoe kun je dat doen. Dunea wil dat klanten kunnen blijven rekenen op ons mooie product, maar er ook van kunnen blijven genieten voor gezondheid, hygiëne, (normaal) comfort en voor continuïteit van hun bedrijfsvoering. Daar betalen ze voor. “We willen geen klanten lastig vallen met oproepen, terwijl ze bijna geen mogelijkheden hebben om te besparen. Een flatje in de stad of een autowasserette, daar zit verschil tussen. Uitgangspunt voor onze inspanningen is dat er besparingspotentieel moet zijn.” 

De waterscan
“Wij hebben weinig grootverbruikers in ons leveringsgebied, maar we willen hen graag via een waterscan helpen aan inzicht op hun waterverbruik. Zijn er op die locatie met dat bedrijfsproces kansen voor hergebruik? Komen er alternatieve waterbronnen in aanmerking en zijn die ook voor handen? Kan warmtewinning uit water de business case rond maken? Maatwerk waarbij het bedrijf uiteraard de beslisser blijft.” 

De waterbespaarplaat  
“Bij elke nieuwe wijk en elk nieuw gebouw zou bij het ontwerp al slim over watergebruik moeten worden nagedacht. Een maal in het bouwontwerp, wordt waterbesparing eenvoudig en laagdrempelig. Toch moet het onderwerp ook voor bestaande bouw niet moeten worden geschuwd, zoals bij grootschalige renovatie van een bedrijfspand of een verduurzamingstraject van een woningbouwcorporatie.” 

Samen met de gemeente Katwijk, het Hoogheemraadschap van Rijnland, Bouwfonds Gebiedsontwikkeling, Hydraloop en Mijn Waterfabriek, bekijkt Dunea de mogelijkheden van een ‘water-bespaar-klaar’ nieuwbouwhuis. Eén van de uitgangspunten is dat de bewoner zelf kan kiezen óf en in welke mate hij het waterbesparende systeem gebruikt. 

Het bedachte concept heet de ‘waterbespaarplaat.’ Met dit systeem kan drinkwaterverbruik in het beste geval worden teruggebracht van 120 naar 50 liter per persoon per dag. Het ontwerp is vergelijkbaar met een grondplaat in de meterkast: alle leidingen voor het water komen samen op één plek. Vanuit daar lopen leidingen naar locaties met watergebruik, zoals het toilet, de wasmachine of de buitenkraan.  

Normaal gesproken worden deze leidingen gevoed met water van drinkwaterkwaliteit. Door het ontwerp toe te passen, kan dat ook regenwater of afvalwater zijn. Water kan van de douche (via een zuivering), kan zo naar het toilet of de wasmachine worden geleid; gebruikspunten die niet per se de allerhoogste waterkwaliteit nodig hebben. Ook denken we energiebesparing te realiseren met de bespaarplaat, omdat hergebruik van opgewarmd water minder aanvullende opwarming vraagt, van bijvoorbeeld een wasmachine. 

Samenwerking met VP Delta 
Er zijn al veel innovaties beschikbaar, maar om ze toegepast te krijgen is meer nodig. Innovatieprogramma VP Delta heeft op het terrein van de TU Delft een aantal proeftuinen waarin start-ups, scale-ups, mkb-bedrijven, studenten en wetenschappers concepten testen, verbeteren en demonstreren. Zo is er al een waterstraat en een klimaatplein. Dunea heeft zich voor een aantal jaar bij hen aangesloten als onderzoekspartner. 

Waterbesparing is een natuurlijke aanvulling op de thema’s die VP Delta al onderzoekt. Regenwater opvangen en vasthouden testen ze al. Als je dat water vervolgens kunt hergebruiken, is er minder kraanwater nodig. In één van de bewoonde proefhuizen kan bijvoorbeeld de waterbespaarplaat worden getest op functionaliteit en gebruikerstevredenheid.